Restauratie

'Er moet een geduldige beschermengel over Tuinwijk-Zuid hebben gewaakt. Het mag zonder meer een wonder heten, dat wij ons in 1989 nog in het rijke bezit van een schepping van architect J.B. van Loghem kunnen koesteren …'
Uitgave ‘Nederland dreigt een echte Van Loghem te verliezen’, gemeente Haarlem, juni 1989.
 
De Restauratie van 1990-1992
Tuinwijk-Zuid kreeg in 1978 de status van Rijksmonument. In 1990-1992 is een groot onderhouds- en restauratieplan voor het complex uitgevoerd. Dit plan bestond uit vier onderdelen: herstel van de fundering, restauratie, groot onderhoud en verbetering van het wooncomfort.  
 
Herstel van de fundering
Het belangrijkste onderdeel hiervan is het herstel van de fundering door het onderheien van het bouwwerk. Dit werd gedaan volgens een speciale methode en techniek, die eerder bij het Concertgebouw in Amsterdam met succes is toegepast. Hierbij worden vanuit de binnenzijde zowel als vanaf de buitenzijde van het gebouw gekoppelde injectiepalen geheid onder de dragende muren op de begane grond. 
Zie ook de pagina over het funderingsherstel.
De gevels
Beschadigd metselwerk werd vervangen door nieuw. Opvallend bij deze restauratie is het uitgangspunt ervan waarbij uitgevoerde restauraties in het bouwwerk niet onzichtbaar worden weggewerkt, maar juist zichtbaar blijven. Hierdoor ontstaat in het aangezicht van de gevel de eerste tijd helaas een bonte, willekeurige kleurschakering. De huidige kleurverschillen tussen oorspronkelijk en vernieuwd metselwerk zullen wellicht op de lange duur verdwijnen. 
 
Oorspronkelijke kleuren
Ook werden aan het houtwerk kleuren toegevoegd. Schraptesten op de buitendeuren legden een eerste, rood gekleurde verflaag bloot. In de meest oorspronkelijke versie zijn de buitendeuren kennelijk rood geweest.
Aan het complex werden verder (op basis van schraptesten) geel voor de ramen en rood met een iets zachtere toon voor het overige houtwerk toegevoegd.
 
Wat na de restauratie niet terugkeerde …
Een aantal in de oorspronkelijke versie van Tuinwijk-Zuid aanwezige elementen keerde echter niet terug. Het niet terugkeren daarvan is soms terug te brengen op bouwkundige problemen. Met name geldt dit voor de rollagen bij de vensters. In het verleden werden hierop o.a. granito waterslagen aangebracht  Met het verwijderen van de waterslagen en het terugbrengen van de oorspronkelijke rollagen zou opnieuw het oude probleem van lekkage worden geïntroduceerd.
 
Hier volgt een beknopte opsomming van elementen die niet terugkeerden:
 
Pinakels bij de poorten
Aan weerszijde van de poorten aan de straatzijde hebben, op de eerst voorkomende hoeken van de terrassen met pergola’s, in het verlengde van de hoekbalk van de pergola, pinakels (masten) gestaan, zes in totaal.
 
Sierwerk onder de verticaal gemetselde afsluitingslaag onder de daklijst achterzijde
Onder deze laag zien wij in de oorspronkelijke staat van het bouwwerk een kopse rij stenen die om en om iets inspringen in de gevel, waardoor er door de schaduwwerking die hieruit resulteert een rij donkere blokjes in beeld komt. Deze rij sluit aan op de pilaster ornamenten die op de hoekpunten onder het dak zijn aangebracht, waarmee de relatie tussen genoemde verticaal gemetselde donkere band en de hoekornamenten volledig wordt. Ooit is de ruimte die door de inspringende kopse stenen ontstaat opgevuld met specie, om lekkage door indringend vocht tegen te gaan, waardoor de schaduwwerking is verdwenen en deze ornamentiek niet meer in zijn oorspronkelijke werking zichtbaar is.
 
Sierwerk onder de afsluitingslaag onder de daklijst voorzijde
Hier werd dezelfde ornamentiek toegepast, zij het meer direct onder de daklijst daar waar de afsluiting van de gevel niet door een houten lat wordt gevormd, en daar waar de balustrade van het dakterras de voorlopige afsluiting van de gevel vormt.
 
Hekjes tussen trottoir openbare weg en looppad
In de Tuinwijklaan en de Zonnelaan, hebben tussen het trottoir van de openbare weg en aan weerszijden van het looppad naar het portiek, aansluitend op de heggen twee gefixeerde hekjes gestaan.
 
Markeringspalen tussen trottoir openbare weg en looppad 
In de Spaarnelaan, aansluitend op de heggen, hebben aan weerszijde van het looppad naar de stoep van de voordeur twee palen gestaan.
 
Portiekverlichting
In de oorspronkelijke staat heeft in ieder portiek, centraal onder de granieten console, een enkele lantaarn gehangen. Gezien het feit dat er voor een enkele lantaarn per portiek werd gekozen, heeft dit detail, naast de verlichtingsfunctie, een wezenlijke functie in de zin van verfraaiing van het volume dat door portiek, berging en de erboven gesitueerde balkons wordt gevormd, temeer daar de lantaarn aan het uiteinde van de console bevestigd werd en dus enigszins vooruitstekend bovenin het portiek hing. De lantaarns zijn waarschijnlijk verwijderd nadat gebleken was dat er langs de lantaarn, juist door zijn hangende positie aan de console, regenwater werd afgevoerd.
 
Pergola tussen Vereenigingsgebouw en landhuis ‘De Meerle’
In de oorspronkelijke staat heeft in de Vijverlaan, tussen het Vereenigingsgebouw en de heg van naastgelegen landhuis ‘De Meerle’, een pergola gestaan met een breedte van het toegangspad en een lengte gelijk aan de breedte van het Vereenigingsgebouw. Door de ‘ruimtelijke overkapping’ van het toegangpad die hiervan het gevolg is ontstaat een poortwerking en daarmee een markering van de terreinbegrenzing.
 
Metselwijze van de top van de schoorstenen.
In de meest oorspronkelijke versie van de schoorstenen zijn deze aan de bovenkant taps toelopend, terwijl de schoorstenen thans een uitkragende top hebben.
 
Ornamentiek in het metselwerk van de markeringszuilen
De ingangen naar de binnentuinen worden gemarkeerd door robuuste, gemetselde zuilen.
Deze staan aan de straatzijde bij de poorten, bij de ingang aan de Chrurchilllaan en de Vijverlaan. De top van de zuil is in de oorspronkelijke versie ca 1/8e steen smaller dan het lichaam van de zuil. In de huidige versie is de top ca 1/8e steen wijder en ligt er een vochtwerende specielaag bovenop.
Aan weerszijden van de poorten aan de straatzijde hebben pinakels (masten) gestaan, 6 in totaal.